Frag Out! Magazine
Issue link: https://fragout.uberflip.com/i/1323556
przykład nowych wersji rozwojowych licznie produkowanego i kupowanego myśliwca F-35. Z tego powodu państwa/partnerzy programu FCAS zgodnie deklarują, że począwszy od 2026 roku, kiedy to rozpocznie się kolejny etap programu zaistnieje możliwość dołączenia do niego kolejnych państw. Tempest Drugim europejskim programem myśliw- ca nowej generacji jest Tempest, w którym poza Wielką Brytania uczestniczą Szwecja i Włochy. Oficjalne rozpoczęcie programu datuje się na 2018 rok, kiedy to w trakcie po- kazów lotniczych w Farnborough brytyjski se- kretarz obrony Gavin Williamson ogłosił biura programu Tempest, które zarządzać będzie pracami skupionymi wokół takich firm jak BAE Systems, Rolls-Royce, MBDA i Leonardo. W pierwszej fazie trwania programu, która ma się zakończyć do 2025 roku, prace wcześniej wymienionych przedsiębiorstw mają się sku- piać na opracowaniu wstępnej konfiguracji nowej maszyny oraz nowych technologiach (awionicznych i silnikowych) potrzebnych do rozpoczęcia kolejnych etapów programu. Według brytyjskich szacunków pierwsza faza programu Tempest ma brytyjskiego po- datnika kosztować ponad 2,5 miliarda euro. Nie jest obecnie jasne, jaki wkład finansowy przewidują dwa pozostałe państwa, które zadeklarowały uczestnictwo w programie. Wśród komentatorów dominuje opinia, że program ten w obecnym kształcie, skupiają- cym jedynie dwóch „dużych" partnerów, traci uzasadnienie ekonomiczne. Jest to spowo- dowane zbyt niskimi potrzebami ilościowymi zainteresowanych państw oraz mniejszą niż w przypadku FCAS/NGWS szansą pozyska- nia kolejnych partnerów wśród państw euro- pejskich. W takich okolicznościach receptą, która w radykalny sposób zmieniłaby per- spektywy programu, jest pozyskanie wśród państw szeroko pojętego zachodu zagranicz- nego partnera, który mógłby zapewnić boga- ty portfel zamówień. Wielka Brytania, która w ostatnich latach wybrała drogę rozbratu ze strukturami europejskimi, otwarcie mówi, że w szukaniu potencjalnych zaintereso- wanych gotowych dołączyć do programu Tempest nie ogranicza się jedynie do państw europejskich. Wśród owych potencjalnie zain- teresowanych państw wskazuje się Japonię, Indie, Turcję czy Arabię Saudyjską. Jako ide- alny kandydat do wspólnych prac jawi się szczególnie ten pierwszy kraj, który już teraz pogłębia swoją współpracę ze Zjednoczonym Królestwem na poziomie politycznym, militar- nym i gospodarczym. Jest w stanie wnieść zarówno zaangażowanie własnego przemy- słu zbrojeniowego dysponującego innowa- cyjnymi technologiami, na przykład z zakresu radiolokacji, jak i znaczny portfel zamówień, związany z koniecznością zastąpienia kilku- set myśliwców 4. generacji. Abstrahując od ostatecznego składu obu konsorcjów, nietrudno zauważyć, że najwła- ściwszym rozwiązaniem w kontekście go- spodarczym i militarnym byłoby połączenie obu programów, co pozwoliłoby na starcie na uzyskanie zdecydowanie większego portfela zamówień ze strony partycypujących krajów. Scenariusz, w którym programy istnieją rów- nolegle, oznacza, że obydwie maszyny będą stanowić dla siebie konkurencję już na eu- ropejskim rynku, ale też w trakcie starań do- tyczących zamówień eksportowych spoza Europy. Jednak, jak zauważają obserwatorzy, Europa ma długą i regularnie się powtarzają- cą tradycję prowadzenia bardzo zbliżonych pod względem wymagań, lecz odrębnych programów zbrojeniowych. Przykładem może być fakt niemal jednoczesnego opracowa- nia trzech myśliwców wielozadaniowych, Eurofightera, Rafale i Gripena, które obecnie konkurują ze sobą na rynkach eksportowych, i które często stoją na straconej pozycji ze względu na cenę jednostkową maszyn, prze- wyższającą konkurencyjne, produkowane w większych ilościach maszyny amerykań- skie. www.fragoutmag.com