Frag Out! Magazine
Issue link: https://fragout.uberflip.com/i/1100428
PrzeZ DEkaDY Z CARLEM GUSTAFEM Szwedzkie opracowania są przy tym starsze niż Carl Gustaw i sięga- ją 1940 roku, kiedy to dwóch inżynierów – Hugon Abramson i kapitan Harald Jentzen z Kungliga Arméförvaltningens Tygavdelning (KAFT – Biuro Konstrukcyjne Królewskiej Armii Szwedzkiej) – opracowało bez- odrzutowy karabin przeciwpancerny kalibru 20 mm, który to w 1942 roku jako Pansarvärnsgevär fm/42 (Pvg fm/42) wszedł do uzbrojenia. Wypro- dukowano go zaledwie 1000 sztuk, sama broń zaś bardzo szybko zesta- rzała się, głównie na skutek zbyt słabej przebijlaności amunicji 20x180R. Niemniej generalna idea broni została uznana za słuszną, a wraz z poznaniem rakietowego Panzershrecka oraz bezodrzutowych Panzerfaustów, Leichtgeschütz 40/42 oraz sowieckich DR BPK koncepcja broni wyewoluowała w kierunku działa bezodrzutowego kalibru 84 mm o gwintowanym przewodzie lufy. Wspomniany wyżej duet konstruktorów już w 1946 roku opracował nowe działo, które w 1948 roku jako Granat- gevär m/48 (Grg m/48) 8,4 cm weszło do uzbrojenia armii szwedzkiej. Od nazwy fabryki (Carl Gustav Stads Gevärsfaktori) produkującej Grg m/48 do broni przylgnęła jednak nazwa Carl Gustaw. W armii szwedzkiej broń była klasyfikowana jako granatnik przeciwpancerny, ale szeroka gama opracowanej amunicji oraz wielozadaniowość konstrukcji spowodowały, że uznano ją za ręczne działo bezodrzutowe i broń wsparcia najniższego szczebla. W 1962 roku wprowadzono do uzbrojenia udoskonaloną wersję M2, która szybko stała się szlagierem eksportowym i trafiła do wyposa- żenia kilkudziesięciu armii na świecie. Mankamentem CG od początku była relatywnie duża masa – 14 kg, w porównaniu z np. rgppanc-7, który z celownikiem optycznym ważył zaledwie 6,3 kg, nie dziwi zatem, że wraz z rozwojem technologii produkcji doszło do znacznego odchu- dzenia działa. Nowa wersja Carl Gustawa – M3 została wprowadzona do produkcji w 1991 roku, w Szwecji przyjęta zaś do uzbrojenia jako Granatgevär m/86. W międzyczasie doszło do przejęcia fabryki przez kon- cern SAAB-Bofors Dynamics AB (niegdyś: Bofors Anti-Armour AB). Nowa wersja CG M3 ważyła już tylko 9,5 kg, a to dzięki cieńszym ściankom lufy wykonanym z lepszych stopów, dodatkowo pokrytych wzmocnieniami z włókna szklanego. Wszystkie inne elementy broni (oprócz dyszy wy- lotowej) wykonano z aluminium lub tworzyw sztucznych. Odchudzono też regulowaną, dwunożną podpórkę oraz dodano uchwyt transportowy. W późniejszych seriach produkcyjnych osłona lufy wykonana była z poli- merów, które pełniły nie tylko rolę wzmocnienia, lecz także termoizolacji. Na tej wersji jednak nie zakończył się proces odchudzania i modyfika- cji broni. Nowe rozwiązania, a przede wszystkim wymogi Amerykanów, poskutkowały zaprezentowaniem w 2014 roku wersji M4, w której zre- dukowano masę o połowę (do 6,7 kg) w porównaniu do pierwowzoru (14 kg). Tym razem zamiast lufy stalowej zastosowano krótszą o ponad 13 cm lufą tytanową, wzmocnienie i osłonę termoizolacyjną z żywicy z domieszką włókien szklanych zastąpiono zaś nowym materiałem na bazie włókien węglowych. Przekonstruowano też i odchudzono zamek oraz stalową dyszę. Podobne zmiany dotyczyły również wspornika, pod- kładki na ramię oraz składanego uchwytu transportowego. Zmiany nie wpłynęły na żywotności konstrukcji (wciąż 1000 strzałów), ale niewątpli- wie zwiększyły cenę działa. Carl Gustaw odniósł bezapelacyjnie sukces eksportowy – obecnie użyt- kuje go przeszło 46 krajów. Żeby zrozumieć, czemu szwedzkie działo bezodrzutowe odniosło taki sukces, należy przejść do opisu konstrukcji, jej zalet i wad oraz tego, jak zmieniało się pole walki na przestrzeni ostat- nich trzech dekad. Z CARLEM GUSTAFEM Szwedzkie opracowania są przy tym starsze niż Carl Gustaw i sięga- ją 1940 roku, kiedy to dwóch inżynierów – Hugon Abramson i kapitan Harald Jentzen z Kungliga Arméförvaltningens Tygavdelning (KAFT – Biuro Konstrukcyjne Królewskiej Armii Szwedzkiej) – opracowało bez- odrzutowy karabin przeciwpancerny kalibru 20 mm, który to w 1942 roku jako Pansarvärnsgevär fm/42 (Pvg fm/42) wszedł do uzbrojenia. Wypro- dukowano go zaledwie 1000 sztuk, sama broń zaś bardzo szybko zesta- rzała się, głównie na skutek zbyt słabej przebijlaności amunicji 20x180R. Niemniej generalna idea broni została uznana za słuszną, a wraz z poznaniem rakietowego Panzershrecka oraz bezodrzutowych Panzerfaustów, Leichtgeschütz 40/42 oraz sowieckich DR BPK koncepcja broni wyewoluowała w kierunku działa bezodrzutowego kalibru 84 mm o gwintowanym przewodzie lufy. Wspomniany wyżej duet konstruktorów już w 1946 roku opracował nowe działo, które w 1948 roku jako Granat- gevär m/48 (Grg m/48) 8,4 cm weszło do uzbrojenia armii szwedzkiej. Od nazwy fabryki (Carl Gustav Stads Gevärsfaktori) produkującej Grg m/48 do broni przylgnęła jednak nazwa Carl Gustaw. W armii szwedzkiej broń była klasyfikowana jako granatnik przeciwpancerny, ale szeroka gama opracowanej amunicji oraz wielozadaniowość konstrukcji spowodowały, że uznano ją za ręczne działo bezodrzutowe i broń wsparcia najniższego szczebla. W 1962 roku wprowadzono do uzbrojenia udoskonaloną wersję M2, która szybko stała się szlagierem eksportowym i trafiła do wyposa- żenia kilkudziesięciu armii na świecie. Mankamentem CG od początku była relatywnie duża masa – 14 kg, w porównaniu z np. rgppanc-7, który z celownikiem optycznym ważył zaledwie 6,3 kg, nie dziwi zatem, że wraz z rozwojem technologii produkcji doszło do znacznego odchu- dzenia działa. Nowa wersja Carl Gustawa – M3 została wprowadzona do produkcji w 1991 roku, w Szwecji przyjęta zaś do uzbrojenia jako Granatgevär m/86. W międzyczasie doszło do przejęcia fabryki przez kon- cern SAAB-Bofors Dynamics AB (niegdyś: Bofors Anti-Armour AB). Nowa wersja CG M3 ważyła już tylko 9,5 kg, a to dzięki cieńszym ściankom lufy wykonanym z lepszych stopów, dodatkowo pokrytych wzmocnieniami z włókna szklanego. Wszystkie inne elementy broni (oprócz dyszy wy- lotowej) wykonano z aluminium lub tworzyw sztucznych. Odchudzono też regulowaną, dwunożną podpórkę oraz dodano uchwyt transportowy. W późniejszych seriach produkcyjnych osłona lufy wykonana była z poli- merów, które pełniły nie tylko rolę wzmocnienia, lecz także termoizolacji. Na tej wersji jednak nie zakończył się proces odchudzania i modyfika- cji broni. Nowe rozwiązania, a przede wszystkim wymogi Amerykanów, poskutkowały zaprezentowaniem w 2014 roku wersji M4, w której zre- dukowano masę o połowę (do 6,7 kg) w porównaniu do pierwowzoru (14 kg). Tym razem zamiast lufy stalowej zastosowano krótszą o ponad 13 cm lufą tytanową, wzmocnienie i osłonę termoizolacyjną z żywicy z domieszką włókien szklanych zastąpiono zaś nowym materiałem na bazie włókien węglowych. Przekonstruowano też i odchudzono zamek oraz stalową dyszę. Podobne zmiany dotyczyły również wspornika, pod- kładki na ramię oraz składanego uchwytu transportowego. Zmiany nie wpłynęły na żywotności konstrukcji (wciąż 1000 strzałów), ale niewątpli- Carl Gustaw odniósł bezapelacyjnie sukces eksportowy – obecnie użyt- kuje go przeszło 46 krajów. Żeby zrozumieć, czemu szwedzkie działo bezodrzutowe odniosło taki sukces, należy przejść do opisu konstrukcji, jej zalet i wad oraz tego, jak zmieniało się pole walki na przestrzeni ostat- www.fragoutmag.com