Frag Out! Magazine
Issue link: https://fragout.uberflip.com/i/1298584
Szwecja Obecnie potencjał bojowy szwedzkich sił po- wietrznych skupiony jest wokół samolotów wielozadaniowych JAS 39 Gripen od 1993 roku, kiedy to pierwsza maszyna w wersji A pojawiła się w składzie Flygvapnet. Od tego czasu myśliwiec ten przeszedł wiele mody- fikacji i modernizacji. Koncentrowały się one na zwiększeniu jego potencjału tak w kwestii zdolności w walce powietrze-powietrze, cze- go głównym wyrazem była integracja poci- sku powietrze-powietrze średniego zasięgu Meteor, jak i w dziedzinie zwalczania celów naziemnych i morskich, by uczynić z Gripena maszynę w pełni wielozadaniową. Wyrazem zainteresowania szwedzkich sił powietrznych tymi zdolnościami były kolejne dostawy zu- pełnie nowych samolotów w wariantach C/D oraz prace modernizacyjne, które dotknęły wcześniej dostarczone maszyny. Ostatnia z dotychczas dostarczonych zasiliła szwedz- kie siły powietrzne w 2015 roku – obecnie szwedzkie siły powietrze posiadają w służbie około 100 maszyn z czego około 60 z nich to nowo wyprodukowane egzemplarze, a pozo- stałe 30 to maszyny wersji A i B, które zostały zmodernizowane do nowego standardu. Myśliwce tego typu wchodzą w skład 3 skrzy- deł lotnictwa taktycznego: - F 7 z Såtenäs; - F 17 z Kallinge; - F 21 z Luleå. Pomimo systematycznego unowocześniania maszyn służących we Flygvapnet dowódz- two tej formacji zdawało sobie sprawę z faktu moralnego starzenia się konstrukcji. Uznano, że wraz z wdrożeniem przez inne państwa nowych myśliwców wyposażonych w radary z aktywnym skanowaniem fazowym oraz po- ciski powietrze-powietrze o większym zasięgu szwedzkie Gripeny utracą potencjalną prze- wagę nad konkurencją. Z tego powodu, na początku poprzedniej dekady rozpoczęto pra- ce analityczne mające finalnie zaowocować wprowadzeniem do służby myśliwców zdol- nych do stawienia czoła nowym zagrożeniom. Ostatecznie następcą JAS 39C/D będzie nowa wersja Gripena, początkowo nazywana Gripen NG, a w szwedzkich siłach powietrznych JAS 39E/F. Firma SAAB prowadziła prace do- tyczące nowej maszyny począwszy od 2007 roku, natomiast na zainteresowanie rodzi- mych sił zbrojnych, przekute w zamówienie myśliwców, musiała poczekać do 2013 roku. To właśnie wtedy w styczniu tego roku pod- pisano umowę na dostawę do szwedzkich sił powietrznych 60 myśliwców za kwotę ponad 3,5 miliarda euro. Początkowe plany przewidy- wały, że nowe maszyny powstaną w wyniku przebudowy starszych JAS 39C, jednak osta- tecznie za bardziej opłacalną uznano budowę zupełnie nowych maszyn, w których wykorzy- stane zostaną niektóre elementy zdemonto- wane ze starszych płatowców. Nowe myśliw- ce dysponować będą większym udźwigiem oraz gamą uzbrojenia, a do ich napędu służyć będzie nowy silnik General Electric F414-GE-39E. Jednostka ta została opracowana dla ame- rykańskich myśliwców F/A-18E/F Super Hornet i jest wariantem rozwojowym silnika F404 stosowanego między innymi w myśliw- cach Hornet oraz wcześniejszych wersjach Gripenów. Dzięki temu Gripen E będzie zdolny do lotu „supercrusie", to jest osiągania i utrzy- mywania prędkości naddźwiękowej bez uży- cia dopalacza. Kolejną istotną cechą nowych maszyn będzie zastosowanie radaru Selex ES- 05 Raven z anteną z aktywnym skanowaniem fazowym (AESA), co pozwoli na skuteczne wykrywanie celów powietrznych i naziemnych ze znacznie większych odległości, dzięki tech- nologii AESA umożliwi też jednoczesną prace w wielu trybach, w tym powietrze-powietrze i powietrze-ziemia. Pierwotny terminarz zakładał, że pierwsza maszyna zostanie przekazana użytkownikowi w 2018 roku, a całe zamówienie będzie zre- alizowane do 2027 roku. Program Gripena E odnotował jednak znaczne opóźnienia, oblot pierwszej seryjnej/ maszyny miał bowiem miejsce dopiero w grudniu 2019 roku. Zamówienie dotyczące 60 maszyn nie wy- czerpuje potrzeb szwedzkich sił powietrznych. Szwedzki resort obrony, stale prowadzi dzia- łania mające zaowocować zgodą na pozy- skanie kolejnych 20 do 40 nowych maszyn. Ma to umożliwić utrzymanie w linii 100 myśliw- ców, co według analiz uznawane jest za nie- zbędne minimum gwarantujące wypełnienie LOTNICTWO