Frag Out! Magazine
Issue link: https://fragout.uberflip.com/i/986912
W swojej praktyce optometrycznej zajmowałem się osobami po wypadkach komunikacyjnych i innych urazach mózgu. Nigdy jednak nie brałem pod uwagę społeczności żołnierzy poszkodowanych w wyniku działań wojennych – wydawało mi się to zbyt odległe. Zaciekawiło mnie, czy w Polsce, kraju, który jakkolwiek patrzeć bierze udział w konfliktach zbrojnych, poświęca się uwagę poszkodowanym. Wysłałem dziesiątki maili z zapytaniami, przeprowadziłem wiele rozmów z weteranami, żołnierzami, prezesami fundacji, lekarzami i przedstawicielami placówek państwowych. Uzyskałem dwa różne obrazy. Pierwszy był piękny. Okazało się, że coś takiego jak TBI w Polsce nie występuje. Nikt nie ma problemów, a opieka działa rewelacyjnie. Drugi obraz przedstawia trochę inną rzeczywistość, w której żołnierze i weterani mają problemy; zaczynając od diagnostyki, kończąc na rehabilitacji. Pozyskane informacje skłoniły mnie do dalszego działania, skutkiem czego w ramach zawodowego zainteresowania i – co cieszy mnie najbardziej – pracy magisterskiej, mogę pracować na rzecz weteranów. Poniższy artykuł ma na celu: przedstawienie problematyki związanej z TBI, omówienie wpływu urazów mózgu na zaburzenia wzrokowo-motoryczne, możliwości ich rehabilitacji, a także przedstawienie koncepcji multidyscyplinarnej pomocy poszkodowanym. Mimo że artykuł jest o weteranach i żołnierzach, należy pamiętać o tysiącach cywili, którzy rokrocznie doznają urazów tego typu, jednak magazyn FRAG OUT! związany jest przede wszystkim z wojskowością, dlatego poniższy tekst poświęcony został występowaniu TBI wśród personelu wojskowego. W zakresie pomocy pourazowej optometryści mają wiele możliwości pomocy. Zawód ten funkcjonuje w Polsce od wielu lat – zgodnie z definicją: optometrysta to autonomiczny, nauczany i regulowany zawód należący do systemu ochrony zdrowia, a osoba wykonująca ten zawód praktykuje w zakresie badania wad wzroku, zaopatrzenia w pomoce wzrokowe, a także diagnozowanie i właściwe postępowanie w przypadku choroby oczu oraz rehabilitacji układu wzrokowego (1). Wspomniana rehabilitacja nazywana jest optometrycznym treningiem wzrokowym. Można ją przeprowadzać w zakresie zaburzeń wzrokowych związanych między innymi z: zezem, niedowidzeniem, akomodacją (odpowiada za utrzymanie wyraźnego obrazu bliskich przedmiotów), zdolnościami okoruchowymi, nauką i czytaniem. Natomiast gdy zaburzenia wzrokowe powstały wskutek urazu mózgu, np. wypadku, udaru, wylewu, powikłań pooperacyjnych lub mają inne podłoże neurologiczne, mówimy o optometrycznej neurorehabilitacji. F Informacje ogólne Termin PTSD jest w Polsce raczej znany. Po wpisaniu go w wyszukiwarkę internetową otrzymamy wiele wyników, które pomogą nam zrozumieć mechanizm działania i możliwości otrzymania pomocy. Warto wspomnieć, że PTSD nie jest zaburzeniem, które występuje wyłącznie u żołnierzy; może dotknąć każdego jako następstwo przeżytej traumy. TBI jest z kolei niestety egzotycznym terminem. Poniższy artykuł powinien pomóc w zrozumieniu złożonego problemu, jakim są urazowe uszkodzenia mózgu i ich następstwa. Departament do Spraw Weteranów USA (ang. Department of Veteran Affairs, VA) i Departament Obrony USA (ang. Department of Defense, DoD) w 2009 roku zdefiniował TBI jako: urazowe uszkodzenie mózgu jako strukturalne obrażenie i/lub fizjologiczne zaburzenie pracy mózgu, spowodowane urazem wskutek działania zewnętrznej siły, współwystępujące z co najmniej jednym z poniższych objawów klinicznych: 3 utrata lub ograniczenie poziomu świadomości/ przytomności; 3 utrata pamięci z wydarzeń bezpośrednio sprzed urazu lub po jego doznaniu; 3 zmiana w stanie psychicznym/umysłowym w czasie trwania urazu – odmienne stany świadomości (dezorientacja, splątanie, spowolnione myślenie itp.); 3 zaburzenia neurologiczne (osłabienie, utrata równowagi, zmiany w widzeniu, apraksja (brak zdolności wykonywania ruchów celowych), paraliż/ porażenie poprzeczne ( jednoczesne porażenie pary kończyn poniżej poziomu uszkodzenia rdzenia kręgowego), zaburzenia sensoryczne (zaburzenia: