Frag Out! Magazine
Issue link: https://fragout.uberflip.com/i/986912
koncentracji, wrażliwości na bodźce, analizy bodźców słuchowych i wzrokowych itp.), afazja (utrata zdolności do wyrażania słowami myśli i/lub zaburzenie rozumienia mowy), które mogą być przejściowe, lecz nie muszą; 3 uszkodzenia wewnątrzczaszkowe (powikłania związane z urazem mózgu lub tkanek wewnątrz czaszki: przede wszystkim krwiaki i krwotoki wewnątrzczaszkowe); Siła zewnętrzna może być rozumiana jako: uderzenie przez przedmiot w głowę, uderzenie głową o przedmiot, poddanie mózgu nagłemu przyspieszeniu/wyhamowaniu bez bezpośredniego uderzenia w głowę (efekt przemieszczenia się mózgu w czaszce np. w wypadku samochodowym z zapiętymi pasami), siłę wygenerowaną przez eksplozję lub inne niezdefiniowane dotąd siły. Ważne jest, by mieć na uwadze, że powyższe kryteria definiują zdarzenie mogące spowodować TBI. Nie każdy narażony na działanie wspomnianych sił doznał urazowego uszkodzenia mózgu. Jednakże każdy, kto przeżył takie zdarzenie i odczuwa jakąkolwiek z wymienionych dolegliwości, przebył TBI (2) (3). Stopień urazu najczęściej różnicuje się za pomocą skali Glasgow lub innych skali stopniujących wielkość obrażeń mózgu. Skala Glasgow jest specjalną ankietą, która w sposób punktowy służy do określenia stanu poszkodowanego; punktowane są reakcje oczu, motoryki, kontaktu werbalnego. Im wynik bliższy 15 punktów, czyli wartości maksymalnej, tym (teoretycznie) lepsza prognoza (4). F Trzy typy TBI Wyróżniamy trzy stopnie TBI, przy czym każdy wyższy stopień może zawierać dolegliwości występujące w lżejszym stanie. 1. Łagodne urazowe uszkodzenie mózgu (ang. Mild Traumatic Brain Injury, mTBI) zamiennie nazywane wstrząśnieniem mózgu. Pacjent uzyskuje wyniki w skali Glasgow w przedziale 13-15 pkt. Około 75% wszystkich urazowych uszkodzeń mózgu należy do tego typu. Stan po urazie charakteryzuje się utratą przytomności i/lub dezorientacją i/lub zaburzeniami świadomości trwającymi krócej niż 30 minut. W większości przypadków wyniki rezonansu czy tomografii wyglądają normalnie. Poszkodowany może doznawać zróżnicowanych zaburzeń poznawczych: problemów z myśleniem, koncentracją, pamięcią, mogą występować wahania nastroju, frustracja, zaburzenia równowagi, bóle głowy, ogólne zmęczenie fizyczne lub psychiczne, a także pourazowe zaburzenia wzrokowe (ang. Post Traumatic Vision Sindrom, PTVS) (5). 2. Umiarkowane urazowe uszkodzenia mózgu (ang. moderate Traumatic Brain Injury, moderate TBI) są to urazy, w których poszkodowany utracił przytomność na co najmniej 30 minut. Występowanie zaburzeń wymienionych w mTBI jest w tej grupie znacznie częstsze. Wyniki w skali Glasgow: 9–12 pkt. 3. Poważne urazowe uszkodzenia mózgu (ang. Severe Traumatic Brain Injury, severe TBI) to urazy najcięższego typu, tj. penetrujące czaszkę i wymagające działania neurochirurgicznego. Zaburzenia pourazowe są rozległe. Poważnym dysfunkcjom ulegają funkcje poznawcze i motoryczne. Wynik w skali Glasgow bardzo niski: 3–8 pkt. Poszkodowani najczęściej do końca życia cierpią z powodu ciężkich powikłań neurologicznych. Poniżej 3 pkt. w skali Glasgow mamy do czynienia ze stanem wegetatywnym (brak kontaktu poszkodowanego ze światem zewnętrznym) lub śmiercią mózgu. Różnicowanie zaburzeń funkcjonalnych jest bardzo złożone i każdorazowo wymaga indywidualnej, szczegółowej diagnostyki. Każdy uraz ma swoją przyczynę. W Europie i USA za największą ilość urazów mózgu odpowiadają upadki, wypadki komunikacyjne i urazy powstałe wskutek uderzenia twardym przedmiotem w głowę. W rejonie działań zbrojnych mechanizmy powstania urazów są analogiczne; dodatkowo wyróżnia je jeden charakterystyczny czynnik: bliski kontakt z eksplozją, jej falą uderzeniową i szeregiem zdarzeń towarzyszących. Działania bojowe dają możliwość doznania obrażeń, których zróżnicowania nie sposób wymienić. Jeżeli rozdzielimy środowisko cywilne od żołnierzy biorących udział w walkach, okazuje się, że najczęstszą przyczyną urazów w obecnych konfliktach zbrojnych (Irak, Afganistan, www.fragoutmag.com